Đà Nẵng: Hướng đến kỷ nguyên xanh – nông nghiệp thông minh, môi trường bền vững

Từ sản xuất truyền thống đến nông nghiệp công nghệ cao

Từ những ngày đầu sau Cách mạng Tháng Tám năm 1945, nông nghiệp tại vùng đất Quảng - Đà còn mang đậm dấu ấn thủ công, phụ thuộc thiên nhiên, sản xuất nhỏ lẻ, tự cung tự cấp. Trong điều kiện khó khăn ấy, các cán bộ đầu tiên của ngành nông nghiệp đã kiên cường bám ruộng đồng, hướng dẫn nông dân canh tác, luân canh, bón phân hữu cơ, phòng trừ sâu bệnh tự nhiên – góp phần đảm bảo lương thực, hậu cần cho kháng chiến và ổn định đời sống nhân dân.

Sau ngày đất nước thống nhất (1975), ngành nông nghiệp bước sang giai đoạn tập thể hóa. Hàng loạt công trình thủy lợi quy mô được triển khai – hồ Phú Ninh, Khe Tân, Hòa Trung, Đồng Nghệ… trở thành “mạch nguồn” sinh kế cho hàng vạn nông hộ. Phương châm “Thủy lợi là biện pháp hàng đầu” được quán triệt sâu rộng, đưa diện tích canh tác tăng mạnh, năng suất lúa đạt 40–45 tạ/ha, đời sống nông dân được cải thiện rõ rệt.

Đặc biệt, chính sách khoán giao đất cho hộ nông dân đã tạo cú hích lớn, giúp nông nghiệp chuyển mình theo hướng hàng hóa, đa dạng hóa cây trồng như mía, đậu, khoai, rau màu, cây ăn quả…. Từ đây, hình ảnh một vùng nông thôn Đà Nẵng “no ấm, xanh tươi, đổi mới từng ngày” dần trở thành hiện thực.

Sau năm 1997, khi Quảng Nam – Đà Nẵng chia tách, mỗi địa phương bước đi trên con đường phát triển riêng. Đà Nẵng định hướng đô thị hóa gắn với bảo vệ môi trường, còn Quảng Nam tập trung nông nghiệp, lâm nghiệp và du lịch sinh thái. Dù khác hướng, cả hai vẫn hòa chung nhịp phát triển xanh – bền vững – hài hòa giữa con người và thiên nhiên.

Giai đoạn 2020 – 2025 đánh dấu những thành tựu nổi bật trên mọi lĩnh vực. Trong quản lý tài nguyên và môi trường, công tác quy hoạch, sử dụng đất được thực hiện bài bản, minh bạch; nhiều dự án trọng điểm được giải phóng mặt bằng nhanh, tạo động lực phát triển hạ tầng và kinh tế đô thị. Thành phố Đà Nẵng tiên phong triển khai Luật Đất đai 2024, tổ chức hội nghị quy mô toàn quốc với hơn 600 đại biểu, góp phần thống nhất nhận thức và hành động trong công tác quản lý đất đai.

Công tác bảo vệ môi trường đạt nhiều kết quả ấn tượng. Đà Nẵng dẫn đầu cả nước về chỉ số bảo vệ môi trường, 100% cơ sở gây ô nhiễm nghiêm trọng được xử lý dứt điểm, 89% nước thải đô thị và gần 99% nước thải công nghiệp được thu gom, xử lý đạt chuẩn. Phong trào phân loại rác tại nguồn đã phủ đến 97% tổ dân phố, thể hiện ý thức cộng đồng ngày càng cao. Hệ thống trạm trung chuyển, xử lý chất thải, quan trắc môi trường tự động được đầu tư đồng bộ, góp phần hiện đại hóa quản lý và giám sát môi trường đô thị.

Trong lĩnh vực nông nghiệp, ngành đã triển khai tái cơ cấu theo hướng nông nghiệp sinh thái, hữu cơ, ứng dụng công nghệ cao. Cơ giới hóa đạt trên 95% ở khâu làm đất và thu hoạch, nhiều mô hình sản xuất công nghệ cao, nông nghiệp sạch, gắn du lịch sinh thái được nhân rộng. Cơ cấu sản phẩm chuyển dịch tích cực, tăng tỷ trọng lâm nghiệp, thủy sản, rau quả chất lượng cao – vừa đáp ứng nhu cầu thị trường, vừa thích ứng với biến đổi khí hậu.

Ngành thủy sản cũng ghi dấu với việc hiện đại hóa cảng cá, hỗ trợ ngư dân khai thác xa bờ gắn với bảo vệ chủ quyền biển đảo. Dự án nâng cấp Cảng cá Thọ Quang giai đoạn 2, hệ thống phao neo, hạ tầng Âu thuyền Thọ Quang… góp phần hình thành trung tâm nghề cá lớn của khu vực miền Trung.

Lĩnh vực lâm nghiệp tiếp tục tăng cường quản lý, bảo vệ, phát triển rừng bền vững. Độ che phủ rừng của Đà Nẵng đạt 44,7%, phấn đấu năm 2025 đạt gần 45%. Quảng Nam duy trì hơn 59% độ che phủ – nằm trong nhóm cao nhất cả nước. Công tác bảo tồn đa dạng sinh học, cứu hộ động vật hoang dã được thực hiện nghiêm túc, hạn chế đáng kể tình trạng săn bắt, buôn bán trái phép.

Thủy lợi và phòng chống thiên tai được đầu tư đồng bộ: nâng cấp đê, kè, hồ chứa; ứng dụng công nghệ dự báo sớm; điều tiết nước liên hồ để chống hạn, mặn, ngập úng. Hệ thống cấp nước nông thôn được mở rộng, đảm bảo cung cấp nguồn nước sạch ổn định cho người dân.

Xây dựng Đà Nẵng trở thành trung tâm kinh tế xanh

Đặc biệt, chương trình xây dựng nông thôn mới và giảm nghèo đạt kết quả toàn diện. Toàn thành phố Đà Nẵng có 11/11 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 8 xã nông thôn mới nâng cao, 2 xã kiểu mẫu. Huyện Hòa Vang được công nhận đạt chuẩn nông thôn mới, nhiều thôn đạt chuẩn kiểu mẫu, thông minh. Tỷ lệ hộ nghèo giảm còn 0%, góp phần đưa Đà Nẵng trở thành địa phương đầu tiên cả nước “không còn hộ nghèo có sức lao động”.

Chương trình Mỗi xã một sản phẩm (OCOP) trở thành điểm sáng, Đà Nẵng có 171 sản phẩm được công nhận, trong đó có 62 sản phẩm đạt 4 sao, 2 sản phẩm tiềm năng 5 sao; Quảng Nam có tới 564 sản phẩm đạt từ 3 sao trở lên, trong đó có 2 sản phẩm 5 sao, 65 sản phẩm đạt 4 sao, 497 sản phẩm đạt 3 sao, góp phần quảng bá thương hiệu đặc sản vùng đất Quảng.

Từ ngày 1/7/2025, đánh dấu bước ngoặt lịch sử khi tỉnh Quảng Nam (cũ) sáp nhập với thành phố Đà Nẵng và hoạt động với mô hình chính quyền địa phương 2 cấp, thành lập Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng trên cơ sở hợp nhất hai sở cũ của Đà Nẵng và Quảng Nam. Mô hình tổ chức “tinh gọn, hiệu quả” với 7 phòng chuyên môn, 16 đơn vị trực thuộc gần 2.400 cán bộ, công chức, viên chức đã tạo nền tảng mới cho giai đoạn phát triển bứt phá.

Giai đoạn 2025 – 2030, ngành đặt mục tiêu giá trị tăng thêm khu vực nông – lâm – thủy sản tăng bình quân 6–6,5%/năm; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm còn 2,6%; tỷ lệ che phủ rừng đạt 58%; tỷ lệ thu gom xử lý rác thải sinh hoạt đạt 99,3%. Đặc biệt, 100% hộ dân đô thị được sử dụng nước sạch đạt chuẩn; khu vực nông thôn đạt 80%.

Để đạt được mục tiêu đó, Sở Nông nghiệp và Môi trường xác định chuyển đổi số và chuyển đổi xanh là hai đòn bẩy then chốt. Ngành đẩy mạnh ứng dụng công nghệ 4.0 trong quản lý đất đai, giám sát môi trường, tự động hóa sản xuất; xây dựng cơ sở dữ liệu số đồng bộ, phục vụ quy hoạch phát triển thông minh và minh bạch.

Cùng với đó, ngành sẽ thúc đẩy phát triển nông nghiệp công nghệ cao, nông nghiệp tuần hoàn và nông nghiệp hữu cơ; nghiên cứu mô hình tín chỉ carbon, quản lý rừng gắn với dịch vụ môi trường và kinh tế sinh thái; triển khai các đề án trọng điểm như: phát triển nông nghiệp hữu cơ, nâng cao chất lượng rừng, bảo tồn đa dạng sinh học vùng biển – đất ngập nước, phát triển trung tâm nghề cá lớn Đà Nẵng.

Phát huy truyền thống 80 năm, ngành Nông nghiệp và Môi trường Đà Nẵng tiếp tục nêu cao tinh thần đoàn kết, đổi mới, sáng tạo – kiên định mục tiêu xây dựng thành phố trở thành trung tâm kinh tế xanh, nông nghiệp thông minh và môi trường bền vững của khu vực miền Trung – Tây Nguyên, góp phần thực hiện tầm nhìn đưa Đà Nẵng trở thành đô thị sinh thái, hiện đại và đáng sống hàng đầu châu Á.

Sở Nông nghiệp và Môi trường thành phố Đà Nẵng bước vào “kỷ nguyên mới” với ba trụ cột chiến lược: (1) Điều phối lưu vực – không gian sinh thái liên thông, bảo vệ nguồn nước, quản lý bờ biển, kiểm soát chất lượng môi trường; (2) Phát triển vành đai thực phẩm an toàn, ứng dụng công nghệ cao, logistics hiện đại để đưa nông sản vào chuỗi giá trị toàn cầu; (3) Nâng chuẩn môi trường sống đô thị – nông thôn, phân loại rác tại nguồn, giảm phát thải, bảo tồn thiên nhiên, cung cấp dịch vụ công số minh bạch.