Giáo sư sử học Lê Văn Lan: Thái sư Á vương Đào Cam Mộc là "Người dựng vua" mở ra triều đại nhà Lý
Lịch sử Việt Nam từng chứng kiến nhiều cuộc chuyển giao vương triều đẫm máu, nhưng sự kiện tháng 10 năm Kỷ Dậu (1009) lại là một ngoại lệ huy hoàng. Đó là cuộc chuyển giao từ nhà Tiền Lê sang nhà Lý – một bước ngoặt mở ra kỷ nguyên văn minh Đại Việt. Ai là người đứng sau "kịch bản" hoàn hảo này? Trong tham luận khoa học mới nhất, Giáo sư Sử học Lê Văn Lan đã khẳng định đanh thép: Đó chính là Thái sư Á vương Đào Cam Mộc - "Người dựng vua".
Từ "người trong cuộc" đến "kiến tạo thời cuộc"
Theo phân tích của Giáo sư Lê Văn Lan, bối cảnh lịch sử năm 1009 vô cùng rối ren. Vua Lê Ngọa Triều qua đời, để lại một triều đình rệu rã và lòng dân oán thán. Người nối dõi là Lê Sạ còn quá nhỏ, thế lực nhà Lê suy yếu. Giữa lúc "tranh tối tranh sáng" ấy, Đào Cam Mộc – khi đó đang giữ chức Chi hậu (chức quan võ thân cận trong triều) – đã không chọn cách im lặng để giữ ghế, cũng không chọn cách binh biến để tranh quyền đoạt vị cho riêng mình.
Tại hội thảo khoa học Nhân vật lịch sử Việt Nam - Thái sư, Á vương Đào Cam Mộc quy tụ tới 24 GS, PGS, TS hàng đầu như GS Đinh Khắc Thuân, GS Đào Mạnh Hùng, PGS Tạ Ngọc Liễn... Giáo sư Lê Văn Lan nhận định, Đào Cam Mộc đã nhìn thấy "Thiên mệnh" và "Nhân tâm" đều đang hướng về Thân vệ Lý Công Uẩn. Ông viết: "Bấy giờ, ở trong triều, viên quan giữ chức Chi hậu là Đào Cam Mộc, cùng với nhân vật kiệt xuất của Phật giáo là Sư Vạn Hạnh, đã mưu toan việc đưa Thân vệ Lý Công Uẩn lên ngôi vua".
Khác với những quan lại đương thời chỉ biết "gió chiều nào che chiều ấy", Đào Cam Mộc hiện lên qua ngòi bút của Giáo sư Lê Văn Lan là một nhà chiến lược đại tài. Ông không chỉ nhìn thấy thời cơ mà còn là người trực tiếp tạo ra thời cơ.
Nghệ thuật "dồn vào chân tường" để kích hoạt rồng thiêng
Điểm nhấn ấn tượng nhất trong bài viết của Giáo sư Lê Văn Lan chính là việc tái hiện cuộc đối thoại "cân não" giữa Đào Cam Mộc và Lý Công Uẩn. Giáo sư trích dẫn những lời lẽ vừa sắc sảo, vừa quyết liệt của Đào Cam Mộc khi Lý Công Uẩn còn đang do dự, e ngại "tiếng đời".
Khi Lý Công Uẩn nói "Tôi đâu nỡ có lòng nào khác", Đào Cam Mộc đã không ngần ngại tung ra "đòn tâm lý" quyết định: "Ông muốn bắt chước việc Quý Ly hay sao? ... Người ta đã muốn như thế, mà Thân vệ không nghe, thì tôi cũng không biết nói thế nào nữa. Nhưng sợ rằng cái vạ sẽ đến ngay bây giờ đấy!".
Giáo sư Lê Văn Lan đánh giá đây là nước cờ cao tay của Đào Cam Mộc. Ông đã đẩy Lý Công Uẩn vào thế "không thể lùi", buộc người anh hùng phải bước ra ánh sáng nhận lãnh trách nhiệm trước lịch sử. Câu nói "Cái vạ sẽ đến ngay bây giờ" không chỉ là lời cảnh báo mà còn là sự khẳng định: Thời thế không đợi người, nếu không hành động ngay lúc này, tất cả sẽ cùng chết.
"Người bạn" vĩ đại
Kết luận về vai trò của Đào Cam Mộc, Giáo sư Lê Văn Lan đã đưa ra một sự so sánh vô cùng hình tượng và đắt giá, phân định rạch ròi công lao giữa Sư Vạn Hạnh và Đào Cam Mộc.
Giáo sư viết: "Nếu Sư Vạn Hạnh là người có công chuẩn bị, tạo thế và lực cho sự nghiệp của Lý Công Uẩn, thì Đào Cam Mộc là người tác thành trực tiếp cho sự nghiệp đó. Nếu Sư Vạn Hạnh là người thầy, người cha tinh thần... thì Đào Cam Mộc là người bạn chiến đấu, người đồng chí hướng, đã trực tiếp đưa Lý Công Uẩn lên đài vinh quang".
Nhận định này của Giáo sư Lê Văn Lan đã trả lại vị thế xứng đáng cho Đào Cam Mộc. Ông không chỉ là một võ quan, ông là người hiện thực hóa giấc mơ của Sư Vạn Hạnh, là "bàn tay sắt" bọc trong "chiếc găng nhung" để đưa Lý Công Uẩn lên ngai vàng một cách êm thấm, mở ra thời đại Thăng Long rực rỡ ngàn năm. Đúng như Giáo sư Lê Văn Lan tôn vinh: Đào Cam Mộc chính là "Người dựng vua".
Từ cao nguyên xuống cảng biển: 'Siêu hành lang kinh tế' Đông-Tây sẽ thay đổi vận mệnh nông sản Gia Lai thế nào?
Nghiên cứu - Trao đổiSau sáp nhập, ngành Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Gia Lai chủ động, tích cực khai thác tiềm năng, thế mạnh nhằm tạo động lực tăng trưởng bền vững.
Bỏ cấp huyện, sáp nhập cấp tỉnh: Mô hình tiến bộ được nhiều nước áp dụng
Thảo luậnTheo ông Nguyễn Tiến Dĩnh, nếu sáp nhập một số đơn vị hành chính cấp tỉnh sẽ phát huy được các lợi thế, tạo ra không gian rộng hơn để phát triển kinh tế - xã hội, đồng thời, tạo ra môi trường rộng lớn hơn để thu hút tiềm năng, nguồn lực cho phát triển.
Đề xuất sửa quy định về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn
Thảo luậnNgân hàng Nhà nước (NHNN) đang dự thảo Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định số 55/2015/NĐ-CP ngày 09/6/2015 của Chính phủ về chính sách tín dụng phục vụ phát triển nông nghiệp, nông thôn đã được sửa đổi, bổ sung một số điều theo Nghị định số 116/2018/NĐ-CP.
