Nuôi ốc hương: Nghề có thể 'hái' ra tiền tỷ, cũng có thể 'trắng tay' chỉ sau một đêm mưa

Sinh kế bền vững cho người dân

Ốc hương (tên khoa học: Babylonia areolata) là loài nhuyễn thể biển nhiệt đới, nổi bật với hương vị thơm ngon, hình dáng đẹp mắt và giá trị dinh dưỡng cao. Hiện nay, đây là một trong những mặt hàng thủy sản được ưa chuộng không chỉ ở thị trường nội địa mà còn được xuất khẩu mạnh sang các nước như Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản...

Giá bán ốc hương thương phẩm dao động từ 200.000 – 400.000 đồng/kg, tùy kích cỡ và chất lượng. Trên mỗi hecta ao nuôi, người nuôi có thể thu lãi từ vài trăm triệu đến hàng tỷ đồng nếu chăm sóc và quản lý tốt. Nhờ đó, nghề nuôi ốc hương đã giúp hàng ngàn hộ dân cải thiện đời sống, thậm chí vươn lên khá giả.

Không chỉ đem lại lợi ích kinh tế, nghề nuôi ốc hương còn tạo ra hàng nghìn việc làm cho lao động địa phương, đặc biệt là phụ nữ và thanh niên. Từ khâu thu gom giống, chăm sóc, cho ăn, thu hoạch đến sơ chế đều cần lượng nhân lực đáng kể.

Mô hình nuôi này cũng góp phần làm giảm áp lực khai thác hải sản tự nhiên, hướng người dân chuyển sang nghề bền vững, thân thiện với môi trường. Các vùng nuôi tập trung còn kéo theo sự phát triển hạ tầng nông thôn như đường, điện, nước và dịch vụ hậu cần nghề cá.

Quy mô nuôi ốc hương thường từ nhỏ đến vừa, phù hợp điều kiện kinh tế hộ gia đình, dễ liên kết thành tổ hợp tác. Chính sự gắn kết này tạo nên cộng đồng nghề bền vững, cùng nhau chia sẻ kỹ thuật, phòng tránh rủi ro.

Không phải ai cũng dễ đi trên “con đường ốc”

Dù được đánh giá là nghề “hái ra tiền”, nhưng người nuôi ốc hương không hề dễ dàng. Đây là một trong những ngành nghề đòi hỏi kỹ thuật cao và đối mặt nhiều thách thức.

Ốc hương rất mẫn cảm với môi trường. Chỉ cần sự thay đổi nhỏ về nhiệt độ, độ mặn hoặc ô nhiễm nước cũng có thể khiến ốc bỏ ăn, chậm lớn, thậm chí chết hàng loạt. Những đợt mưa kéo dài, dịch bệnh lạ hay xâm nhập mặn bất thường có thể “xóa sạch” công sức nhiều tháng.

Chưa kể, nguồn giống chất lượng đang là một “nút thắt cổ chai”. Giống tự nhiên ngày càng khan hiếm, trong khi giống nhân tạo vẫn chưa ổn định. Nhiều hộ nuôi gặp phải tình trạng mua nhầm giống kém chất lượng, dẫn đến thiệt hại ngay từ đầu vụ.

Ngoài ra, chi phí đầu tư cho ao nuôi, hệ thống lọc nước, mua giống, thức ăn (đa phần là cá vụn, nghêu, hàu…) đều rất cao. Trong khi đó, tiếp cận vốn vay còn hạn chế khiến người nuôi dễ rơi vào thế bị động.

Chăm sóc ốc hương cũng là công việc đòi hỏi sự tỉ mỉ và liên tục. Người nuôi phải canh con nước, kiểm tra độ mặn, độ pH, dọn vệ sinh, cho ốc ăn đúng giờ và lượng... Công việc càng trở nên nhọc nhằn trong mùa nắng nóng hay mưa bão kéo dài.

Anh Công Thìn, một hộ sản xuất giống ốc hương tại Đà Nẵng chia sẻ: “Muốn nghề nuôi ốc hương phát triển bền vững cần có sự phối hợp giữa người nuôi, nhà khoa học và chính quyền. Trong đó, khâu con giống phải được chú trọng, cần nghiên cứu và chọn tạo các giống khỏe, thích nghi tốt với điều kiện biến đổi khí hậu”.

Thực tế cho thấy, nghề nuôi ốc hương đang góp phần quan trọng trong phát triển kinh tế nông thôn ven biển. Nhưng để duy trì và phát triển nghề này một cách bền vững, cần có chính sách hỗ trợ đồng bộ – từ vốn vay ưu đãi, bảo hiểm nuôi trồng thủy sản, đến kết nối thị trường, xây dựng thương hiệu.