Trái ngọt giữa vùng phù sa
Tại thôn Bình Yên (xã Quế Phước), vườn cây ăn trái rộng hơn 1,5ha của bà Trần Thị Kim Phượng đang bước vào vụ thu hoạch chính. Trên mảnh đất màu mỡ ven sông, hơn 320 gốc bưởi trụ Đại Bình, bưởi da xanh cùng cam, quýt, ổi được trồng xen kẽ, tạo nên một không gian xanh mướt, ngập tràn sức sống.
Bà Phượng chia sẻ, mặc dù sản lượng bưởi năm nay giảm nhẹ do thời tiết thất thường, chỉ đạt khoảng 7.000 quả, nhưng nhờ hệ thống cây trồng đa dạng, tổng thu nhập từ vườn vẫn ổn định, ước tính khoảng 50 triệu đồng trong vụ này. Không chỉ trông chờ vào thương lái như trước, con cháu bà đã bắt đầu chuyển sang bán hàng online, giao tận tay người tiêu dùng tại Quế Sơn, Hội An, Đà Nẵng và TP.HCM.
“Nhờ bán hàng qua mạng, sản phẩm tiêu thụ nhanh hơn, giá tốt hơn mà còn giữ được mối quan hệ trực tiếp với khách hàng”, bà Phượng nói và cho biết gia đình ưu tiên canh tác theo hướng hữu cơ, hạn chế thuốc hóa học, đồng thời tích cực tham gia các lớp tập huấn kỹ thuật do xã tổ chức.
Không riêng gì nhà bà Phượng, nhiều hộ dân tại Quế Phước đã và đang gặt hái thành công với mô hình kinh tế vườn. Ông Đoàn Ngọc Đôi, cũng ở thôn Bình Yên, cho biết đã trồng hơn 500 gốc ổi và 10 gốc cam trên diện tích 800m². Nhờ áp dụng kỹ thuật chăm sóc khoa học, cây ra quả đều, chất lượng cao. Vụ ổi năm nay, gia đình ông thu gần 1 tấn, bán giá 30.000 đồng/kg, thu về khoảng 30 triệu đồng. Cam cũng góp thêm 10 triệu đồng, nâng tổng thu nhập mùa vụ lên hơn 40 triệu đồng – một con số khả quan với quy mô vườn nhỏ.
Cách đó không xa, tại xã Nông Sơn, ông Nguyễn Quốc Khánh (thôn Đại Bình) sở hữu khu vườn rộng hơn 9.000m² với 100 gốc bưởi da xanh, 30 gốc bưởi trụ, 20 gốc cam hường, 40 cây quýt và 60 cây lòn bon. Nhờ thâm canh hợp lý, vườn cây cho thu nhập ổn định hàng năm. Dù năm nay thời tiết không thuận, sản lượng bưởi chỉ đạt khoảng 1 tấn và cam, quýt đạt 2,5 tấn, tổng doanh thu vẫn đạt gần 70 triệu đồng.
“Tôi kiên trì chăm sóc, cải tạo vườn, hướng đến sản xuất bền vững để giữ vững thương hiệu trái cây Đại Bình, vốn đã có tiếng ở khu vực này”, ông Khánh chia sẻ.
Theo ông Trần Văn Đoàn - Phó Chủ tịch UBND xã Nông Sơn, toàn xã hiện có gần 20ha bưởi, phần lớn là giống bưởi trụ Đại Bình – một đặc sản địa phương có chất lượng cao, được người tiêu dùng ưa chuộng nhờ tép giòn, vị ngọt, vỏ mỏng. Xã khuyến khích người dân sản xuất theo hướng hữu cơ, giảm thiểu phân bón hóa học, đồng thời tích cực tham gia chương trình “Mỗi xã một sản phẩm” (OCOP), xây dựng thương hiệu “Bưởi Đại Bình” trên thị trường.
Từ nông nghiệp xanh đến du lịch trải nghiệm
Tại Quế Phước, cây bưởi da xanh cũng đang "bén rễ" mạnh mẽ, trở thành cây trồng chủ lực. Theo ông Nguyễn Văn Lanh - Phó Chủ tịch UBND xã, toàn xã hiện có hơn 15ha cây ăn quả, trong đó bưởi da xanh chiếm tỷ lệ cao và tiếp tục được mở rộng. Với năng suất ổn định, giá bán từ 30.000 - 35.000 đồng/kg, nhiều hộ có thể thu về hàng chục đến hàng trăm triệu đồng mỗi năm.
“Chúng tôi đang đẩy mạnh liên kết giữa các hộ trồng cây ăn quả, hình thành thương hiệu tập thể cho sản phẩm đặc trưng ven sông. Đồng thời, khuyến khích hướng đi nông nghiệp sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm để tăng giá trị sản phẩm”, ông Lanh cho biết.
Mô hình vườn cây ăn quả đang tạo ra diện mạo mới cho vùng đất ven sông Thu Bồn. Không chỉ đơn thuần là nguồn thu nhập chính của nhiều hộ nông dân, các vườn cây còn góp phần hình thành cảnh quan xanh mát, thúc đẩy du lịch nông nghiệp. Du khách đến đây vào mùa thu hoạch có thể xuôi thuyền theo sông, ghé thăm vườn trái cây trĩu quả, tự tay hái và thưởng thức đặc sản ngay tại chỗ – một trải nghiệm dân dã nhưng đầy hấp dẫn.
Những mô hình du lịch cộng đồng gắn với nông nghiệp sinh thái như vậy đang từng bước được hình thành và phát triển. Nhiều hộ đã mạnh dạn cải tạo vườn, đầu tư cảnh quan, nhà chòi đón khách, mở lối đi nội bộ và điểm check-in để tạo sức hút. Đây là hướng đi được kỳ vọng sẽ nâng tầm giá trị nông sản, đa dạng hóa sinh kế và bảo tồn hệ sinh thái tự nhiên vùng ven sông.
Thực tế cho thấy, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng tại xã Quế Phước và xã Nông Sơn đã mang lại hiệu quả rõ rệt. Từ những mảnh vườn nhỏ lẻ, người dân đã biết cách khai thác tiềm năng đất đai để trồng cây ăn trái có giá trị kinh tế cao. Nhiều hộ gia đình đạt thu nhập từ 70 đến 150 triệu đồng mỗi năm, gấp nhiều lần so với trồng lúa hoặc hoa màu trước đây.
Không dừng lại ở sản xuất, địa phương đang từng bước phát triển chuỗi giá trị nông sản – từ sản xuất, chế biến đến tiêu thụ và quảng bá sản phẩm, gắn liền với phát triển du lịch. Với định hướng đúng đắn, sự đồng lòng của người dân và hỗ trợ từ chính quyền, những vườn cây ăn trái ven sông Thu Bồn đang từng bước khẳng định vị thế, biến vùng đất này thành “vựa trái cây” kiểu mẫu giữa lòng miền Trung – nơi giao thoa giữa nông nghiệp xanh và tiềm năng du lịch trải nghiệm.
“Các mô hình trồng cây ăn quả đã mang lại hiệu quả tích cực, giúp người dân ổn định cuộc sống, cải thiện thu nhập. Thời gian tới, xã tiếp tục định hướng mở rộng diện tích cây ăn quả, phát triển nông nghiệp sinh thái gắn với du lịch trải nghiệm”, ông Nguyễn Văn Lanh cho biết thêm.