Một trong những trường hợp như thế là khi xe đi vào giao lộ. Trên thế giới cũng có hai “trường phái”.
Ở những nước áp dụng “Restrictive Yellow Rule” (tạm dịch là quy định hạn chế đèn vàng) thì kể cả khi phương tiện đi vào giao lộ trong pha đèn xanh hoặc vàng, nhưng đang ở trong giao lộ mà bị chiếu đèn đỏ sẽ bị phạt lỗi vượt đèn đỏ. Tương tự như quy định “Do Not Block Intersection” (tạm dịch: quy định không được làm tắc giao lộ), quy định theo hướng này buộc người điều khiển phương tiện phải tự lượng định tình huống để lựa chọn dừng lại chờ đợi hay đi vào giao lộ khi pha đèn xanh sắp hết và giao thông đang đông đúc. Nôm na là người điều khiển phương tiện giao thông phải chịu trách nhiệm về hành vi làm tắc nghẽn, rối loạn giao thông.
Nghe qua thì có vẻ như khắc nghiệt, nhưng rất nhiều nước phát triển đang áp dụng quy định này. Ở Anh, ngay cả lúc đèn xanh, nếu tính không thoát khỏi được giao lộ khi đèn chuyển màu thì bạn chớ có đi vào, nếu không sẽ bị phạt nặng. Mỹ, Úc, New Zealand… và nếu tính trong khu vực thì Malaysia cũng có quy định tương tự.
Trong khi đó, ở những nước theo “Permissive Yellow Rule”, thì người và phương tiện được đi vào giao lộ khi đèn đang xanh hoặc vàng (trường hợp đã đi quá vạch dừng). Việt Nam theo “trường phái” này – theo Điều 10 Luật Giao thông đường bộ (có hiệu lực từ năm 2008). Có thể hiểu là nếu đã vào giao lộ thì chuyện mắc kẹt trong pha đèn đỏ ở giữa giao lộ không bị phạt lỗi vượt đèn đỏ.
Vâng, nếu đã tuân thủ đúng như thế thì không thể nói là mắc lỗi. Nhưng đường cứ tắc, các loại phương tiện cứ quấn bùi nhùi vào nhau thì chẳng ai có thể vui được, nhất là khi có một bộ phận không nhỏ người tham gia giao thông ở Việt Nam vốn hết sức thiếu kiên nhẫn. Sẽ có những tiếng còi xe inh ỏi, tiếng cãi vã ồn ào và, rất có thể, cả những vụ xô xát nữa.
Vậy chúng ta nên làm theo cách nào cho phù hợp với dân trí và văn hóa giao thông của cư dân các đô thị Việt Nam?
