Những người giữ rừng phi lao Đà Nẵng: Mưu sinh bằng quán nước nhỏ, trở thành 'tai mắt' bảo vệ rừng

Rừng chắn gió, chở che thành phố

Rừng phi lao trải dọc tuyến đường Nguyễn Tất Thành vốn được hình thành qua nhiều đợt trồng và chăm sóc bởi Ban Quản lý rừng phòng hộ TP và Ban Quản lý rừng phòng hộ Bà Nà - Núi Chúa. Từ năm 2014, khu rừng được bàn giao về cho địa phương quản lý, cụ thể là phường Hải Vân (trước đây là phường Hòa Hiệp Nam).

Ông Trương Văn Dũng (75 tuổi, trú phường Hải Vân) hàng ngày vẫn đi ra để tập thể dục cũng như hóng mát dưới những tán phi lao. “Ngày trước, bờ biển Xuân Thiều này cây phi lao dày lắm. Gió bão cỡ nào cũng phải chịu thua cái rừng này. Nó giúp chắn cát, chắn gió, giữ đất cho dân sản xuất. Giờ cây ít đi, nhưng mừng là thành phố vẫn trồng lại, giữ lại được rừng”, ông chia sẻ.

Khi tuyến đường ven biển Liên Chiểu - Thuận Phước hình thành, nhiều đoạn rừng bị thu hẹp. Tuy nhiên, theo ông, chính quyền đã nỗ lực đầu tư trồng mới, vừa để bảo vệ môi trường, vừa để giữ cảnh quan du lịch.

“Trước biển, không gì bằng phi lao. Cuồng phong gặp thân cây là dừng lại, rễ cây cắm sâu xuống cát khiến nước biển đánh vào cũng đành chịu”, ông Dũng chia sẻ thêm.

Từ năm 2016, khi thực hiện kiểm kê rừng để phục vụ dự án kè biển Liên Chiểu, diện tích rừng phi lao dọc tuyến đường này chỉ còn lại khoảng 8,6 ha. Dù không còn thuộc quy hoạch ba loại rừng, chính quyền địa phương vẫn xác định đây là tài sản quý không thể thay thế.

Đại diện phường Hải Vân cho biết, vai trò của rừng phi lao với cộng đồng dân cư và môi trường sống là rất lớn. Vì thế chính quyền đang phát huy mô hình cộng đồng hóa bảo vệ rừng, nổi bật là Tổ tự quản tuần tra rừng gồm lực lượng chức năng, tổ dân phố và cư dân địa phương.

Bên cạnh đó, phường còn xây dựng mô hình liên kết với các đơn vị quân đội đóng trên địa bàn.

Mưu sinh dưới tán phi lao

Trong rừng phi lao, dưới bóng mát rì rào gió biển, gia đình ông Đoàn Ngọc Hiệp (67 tuổi) và vợ bà Phạm Thị Anh đã sống dựa vào một quán nước nhỏ được phép dựng lên từ năm 2021. Đây là chính sách hỗ trợ mưu sinh cho hộ dân nghèo do địa phương tạo điều kiện, hoàn toàn không thu phí.

"Mùa này có khách, bán được vài trăm ngàn mỗi ngày. Nhưng cũng có hôm không ai ghé, chỉ đủ tiền mua gạo. Mùa mưa là nghỉ bán, con cái đi làm thuê nuôi hai vợ chồng già", bà Anh kể.

Không chỉ mưu sinh, gia đình bà Anh còn trở thành những "tai mắt" không lương của lực lượng bảo vệ rừng. Bất kỳ hành vi nào có nguy cơ gây cháy, hủy hoại cây rừng đều được họ phát hiện và báo ngay cho chính quyền.

“Cách đây 2 hôm có người hút thuốc, bà con la lên, rồi gọi công an tới. Rừng này chỉ cần một tàn thuốc và gió biển là cháy như chơi”, bà Anh tiếp lời.

Vào mỗi dịp lễ, tết, UBND phường đều phối hợp với bộ đội, trường học, khu dân cư để tổ chức tổng dọn vệ sinh, phát quang rừng, thu gom rác, nhằm hạn chế nguy cơ cháy và giữ gìn cảnh quan biển xanh.

Giữa dòng chảy phát triển, rừng phi lao ven biển Đà Nẵng vẫn đứng đó, lặng thầm như chứng nhân của thời gian, như biểu tượng của sự gắn kết giữa con người với thiên nhiên.

Ai từng một lần dừng chân dưới tán rừng ấy, để nghe gió biển thì thầm qua từng thân cây, sẽ hiểu vì sao nơi đây được gọi là “tấm khiên xanh” nơi cuồng phong phải dừng bước trước bóng rừng rì rào.