Thành công nông thôn mới Ninh Bình: Bốn 'mã gen' và nhiều cách làm sáng tạo

Dấu mốc thành công

Sau 15 năm bền bỉ, với sự vào cuộc quyết liệt của cả hệ thống chính trị và sự đồng lòng của người dân, Ninh Bình đã sánh vai cùng 6 tỉnh, thành phố khác trên cả nước hoàn thành nhiệm vụ xây dựng NTM. Theo ông Trần Nhật Lam, Phó Chánh Văn phòng Điều phối Nông thôn mới Trung ương, quyết định công nhận của Thủ tướng không chỉ là sự ghi nhận xứng đáng cho những nỗ lực không ngừng nghỉ, mà còn là lời khẳng định cho một phương thức và cách làm độc đáo. "Đây là thành quả của việc triển khai các chủ trương lớn của Đảng và Nhà nước về tam nông theo hướng toàn diện, hiện đại, và đặc biệt là phát huy hiệu quả vai trò chủ thể của người dân," ông Lam nhấn mạnh.

Sự kiện này mang ý nghĩa chính trị và thực tiễn lớn lao, khẳng định Ninh Bình đã thành công trong việc kiến tạo một không gian nông thôn hài hòa với phát triển đô thị. Thay vì chạy theo mô hình bê tông hóa, Ninh Bình đã chọn con đường khó hơn nhưng bền vững hơn: dựa trên nền tảng bảo vệ, tôn tạo và phát huy các giá trị bản sắc địa phương cùng lợi thế cảnh quan thiên nhiên. Đây chính là nền tảng vững chắc để Ninh Bình tự tin bước vào một kỷ nguyên phát triển mới, trở thành một hình mẫu đáng học hỏi trên bản đồ NTM cả nước.

Để hiểu vì sao Ninh Bình có thể tạo nên kỳ tích, cần nhìn vào những lợi thế và tiềm năng đặc biệt mà vùng đất này sở hữu. Dưới góc độ của cơ quan điều phối Trung ương, ông Trần Nhật Lam chỉ ra bốn yếu tố then chốt tạo nên "mã gen" phát triển của Ninh Bình.

Thứ nhất, đó là sự đa dạng về điều kiện tự nhiên. Ninh Bình là một Việt Nam thu nhỏ với đủ các địa hình từ đồi núi, đồng bằng, vùng trũng đến ven biển. Đặc biệt, khu vực ven biển Kim Sơn với chiều dài 18 km và tốc độ bồi tụ lấn biển 80-100m mỗi năm, tạo ra hàng trăm hecta đất canh tác mới, là "mỏ vàng" để phát triển nông nghiệp công nghệ cao và nuôi trồng thủy sản.

Thứ hai, vị trí địa lý chiến lược. Nằm ở điểm giao thoa của ba vùng kinh tế lớn (vùng Thủ đô, duyên hải Bắc Bộ và duyên hải Bắc Trung Bộ), cùng hệ thống giao thông huyết mạch cả đường bộ, đường sắt và đường thủy, Ninh Bình có lợi thế vượt trội trong việc kết nối, giao thương, tạo ra sự liên kết chặt chẽ giữa nông thôn và các trung tâm đô thị lớn.

Thứ ba, tiềm năng du lịch nông thôn khổng lồ. Với di sản thế giới Tràng An, Tam Cốc-Bích Động, Vườn quốc gia Cúc Phương và hơn 1.800 di tích lịch sử-văn hóa, Ninh Bình mỗi năm đón gần 8 triệu lượt khách, mang về doanh thu gần 8.900 tỷ đồng. Đây không chỉ là nguồn lực kinh tế mà còn là "sức mạnh mềm", tạo điều kiện lý tưởng để phát triển du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng gắn với chương trình NTM.

Cuối cùng, và quan trọng nhất, là nguồn lực con người. Ông Lam khẳng định, chính sự cần cù, sáng tạo và ý chí tự lực vươn lên của người dân Cố đô là yếu tố quyết định. Từ một tỉnh có xuất phát điểm trung bình, Ninh Bình đã có cú bứt phá ngoạn mục, minh chứng cho sức mạnh nội sinh khi "ý Đảng hợp lòng dân".

Dấu ấn

Thành công của Ninh Bình không chỉ đến từ tiềm năng sẵn có mà còn từ những cách làm sáng tạo, được Trung ương đánh giá cao và có khả năng nhân rộng. Một trong những dấu ấn đậm nét nhất là khả năng huy động sức mạnh tổng hợp, tạo ra sự đồng thuận xã hội cao độ. Sự vào cuộc của cả hệ thống chính trị, doanh nghiệp và các tổ chức tôn giáo, với người dân thực sự là trung tâm, đã biến chương trình NTM thành một phong trào sâu rộng, thực chất.

Trong sản xuất nông nghiệp, Ninh Bình nổi bật với các mô hình liên kết chuỗi giá trị ứng dụng công nghệ cao. Điển hình như mô hình trồng dứa của công ty Đồng Giao hay lúa nếp cau ở Kim Sơn đã giúp nông dân giảm rủi ro thị trường, ổn định đầu ra và nâng cao thu nhập. Cùng với đó, tầm nhìn chiến lược về phát triển hài hòa giữa các ngành kinh tế đã giúp Ninh Bình dịch chuyển cơ cấu một cách tích cực, với công nghiệp và dịch vụ chiếm tới 90% GDP, tạo ra nhiều việc làm và hỗ trợ ngược lại cho khu vực nông thôn.

Đặc biệt, Ninh Bình luôn kiên định với mục tiêu phát triển kinh tế đi đôi với bảo tồn văn hóa và bảo vệ môi trường. Các mô hình như “Tuyến đường hoa”, “Tuyến đê kiểu mẫu”, hay “Phân loại rác tại hộ bằng men vi sinh” đã tạo ra những tác động kép: vừa làm cho làng quê xanh-sạch-đẹp, vừa nâng cao chất lượng sống, vừa tăng sức hấp dẫn cho du lịch.

Tầm nhìn tương lai: Nông thôn "đáng sống và đáng trở về"

Trong bối cảnh sáp nhập với Nam Định và Hà Nam trong tương lai, Ninh Bình đứng trước những cơ hội và thách thức mới. Ông Trần Nhật Lam cho rằng, việc được công nhận NTM sau hai tỉnh láng giềng lại là một lợi thế, cho phép Ninh Bình có thời gian để rà soát, hoàn thiện và hướng tới những tiêu chí cao hơn, bền vững hơn.

Để hiện thực hóa mục tiêu trở thành hình mẫu về NTM hài hòa đô thị, Ninh Bình cần tập trung vào các định hướng lớn. Đó là phát triển kinh tế nông thôn và nông nghiệp xanh theo hướng tuần hoàn, đẩy mạnh chuyển đổi số. Song song đó, phải hiện đại hóa nông thôn nhưng không làm mất đi bản sắc, giữ gìn các giá trị cảnh quan, văn hóa truyền thống để tạo nên một không gian sống độc đáo. Việc đầu tư đồng bộ hạ tầng giao thông, viễn thông, thương mại điện tử là tất yếu, nhưng phải đi cùng với việc bảo vệ môi trường, giữ vững an ninh trật tự.

Mục tiêu cuối cùng, như ông Lam chia sẻ, là tạo ra một không gian nông thôn mà ở đó, người dân được tiếp cận đầy đủ các tiện ích hiện đại như ở thành thị nhưng vẫn được sống trong một môi trường trong lành, giàu bản sắc văn hóa. Đó phải là một nông thôn "đáng sống và đáng trở về", nơi níu chân thế hệ trẻ và thu hút nhân tài, tạo nên sức sống bền vững cho vùng đất Cố đô trong hành trình vươn mình của dân tộc.

Ninh Bình đã trở thành hình mẫu NTM quốc gia! Bằng cách kết hợp độc đáo giữa bảo tồn di sản và phát triển hiện đại, vùng đất Cố đô đang kiến tạo nên một nông thôn không chỉ thịnh vượng mà còn "đáng sống và đáng trở về". Đây là một hình mẫu mới cho sự phát triển bền vững.