Cuộc 'đại di dời' lịch sử ở Quảng Trị: 7.277 hộ dân, 21.000 ngôi mộ nhường đất cho dự án đường sắt tốc độ cao

Dự án đường sắt tốc độ cao Bắc – Nam, với đoạn tuyến đi qua tỉnh Quảng Trị dài hơn 190 km, đặt ra một thách thức khổng lồ về GPMB. Theo tính toán sơ bộ, dự án sẽ chiếm dụng khoảng 1.865 ha đất, ảnh hưởng trực tiếp tới 7.277 hộ dân và hơn 21.000 ngôi mộ. Để đảm bảo cuộc sống cho người dân, tỉnh sẽ phải đầu tư xây dựng 51 khu tái định cư (TĐC) và 28 khu nghĩa trang mới, với tổng kinh phí dự kiến lên tới 17.064 tỷ đồng.

Trước khối lượng công việc đồ sộ và áp lực tiến độ nặng nề, Kế hoạch số 291/KH-UBND vừa được ban hành được xem là "xương sống" cho toàn bộ chiến dịch.

Lộ trình chi tiết, áp lực đến từng ngày

Kế hoạch 291 đã cụ thể hóa từng bước đi, không cho phép sự chậm trễ. Theo đó, mốc thời gian cuối cùng để bàn giao toàn bộ mặt bằng sạch cho chủ đầu tư dự án là trước ngày 30/11/2026. Để đạt được mục tiêu này, một loạt các nhiệm vụ phải được hoàn thành với tiến độ nghiêm ngặt.

Công tác bàn giao cọc GPMB và trích đo hiện trường sẽ là những bước đi đầu tiên, bắt đầu từ ngày 1/1/2026 và phải hoàn thành trong khoảng 8 tháng. Ngay sau đó, việc ban hành thông báo thu hồi đất đến từng hộ dân sẽ được triển khai và kết thúc trước ngày 10/9/2026.

Giai đoạn phức tạp nhất là điều tra, khảo sát, kiểm đếm và lập phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư sẽ bắt đầu từ giữa tháng 2/2026. Một điểm đáng chú ý trong kế hoạch là việc công khai phương án và lấy ý kiến người dân sẽ được tiến hành song song, đảm bảo tính minh bạch và đồng thuận, phải kết thúc trước ngày 20/10/2026. Sau khi các phương án được phê duyệt, việc chi trả tiền cho người dân sẽ được tổ chức và hoàn tất trước ngày 20/11/2026.

"An cư" phải đi trước một bước

Hiểu rõ tâm lý "an cư mới lạc nghiệp" của người dân, Kế hoạch 291 đặc biệt chú trọng đến việc xây dựng các khu TĐC và nghĩa trang mới phải đi trước một bước. Việc rà soát, lựa chọn vị trí và lập quy hoạch chi tiết cho 51 khu TĐC và 28 khu nghĩa trang phải hoàn tất ngay trong năm 2025. Các dự án đầu tư xây dựng hạ tầng cho các khu này cũng phải được phê duyệt trước ngày 13/11/2025.

Mốc thời gian quan trọng được đặt ra là đến ngày 27/4/2026, toàn bộ cơ sở hạ tầng thiết yếu như điện, đường, nước tại các khu TĐC và nghĩa trang phải được thi công xong. Điều này nhằm đảm bảo người dân có đủ thời gian (từ tháng 5 đến tháng 11/2026) để xây dựng nhà ở mới và thực hiện việc di dời phần mộ một cách chu toàn trước khi bàn giao mặt bằng cũ.

Để đẩy nhanh tiến độ, UBND tỉnh đã quyết định ưu tiên khởi công trước ba khu TĐC tại các địa bàn trọng điểm, với mục tiêu khởi công ngay trong ngày 19/8/2025.

Phân công rõ trách nhiệm, đảm bảo sự phối hợp đồng bộ

Để thực hiện một kế hoạch tham vọng, UBND tỉnh Quảng Trị đã giao nhiệm vụ cụ thể cho từng sở, ngành. Sở Xây dựng được giao vai trò đầu mối, đôn đốc và rút ngắn tối đa thời gian thẩm định quy hoạch, thiết kế. Sở Tài nguyên và Môi trường chịu trách nhiệm hỗ trợ các thủ tục về môi trường, thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường. Sở Tài chính có nhiệm vụ tham mưu, đảm bảo nguồn vốn cho công tác bồi thường và xây dựng hạ tầng được bố trí kịp thời.

Với một lộ trình rõ ràng, trách nhiệm cụ thể và các mốc thời gian nghiêm ngặt, Quảng Trị đang thể hiện quyết tâm cao độ trong việc vượt qua thách thức GPMB lớn nhất trong lịch sử của tỉnh, góp phần quan trọng vào sự thành công của dự án hạ tầng trọng điểm quốc gia.