Không phải trong đá, 'hóa thạch sống' 11 triệu năm đang chạy nhảy trong rừng Việt Nam

Trần Anh Thứ ba, 05/08/2025 08:14 (GMT+7)

Trong một phát hiện mang tính lịch sử, loài chuột đá Trường Sơn – Laonestes aenigmamus, loài gặm nhấm cổ xưa từng được cho là đã tuyệt chủng từ 11 triệu năm trước, vừa được ghi nhận hình ảnh rõ nét ngoài tự nhiên tại Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng. Phát hiện này mở ra cánh cửa mới trong nghiên cứu về sự tồn tại dai dẳng và đầy bí ẩn của những loài sinh vật cổ đại.

Vén màn bí ẩn loài chuột đá Trường Sơn

Chuột đá Trường Sơn từng được biết đến qua các hóa thạch, và bị liệt kê là đã tuyệt chủng từ kỷ Miocen – cách đây hàng chục triệu năm.

Sự tái phát hiện loài này lần đầu tiên vào năm 2016 qua mẫu tiêu bản tại vùng núi đá vôi của Phong Nha – Kẻ Bàng từng khiến giới bảo tồn thế giới xôn xao. Tuy nhiên, đó mới chỉ là những bằng chứng gián tiếp, chưa đủ để khẳng định loài này vẫn tồn tại ngoài tự nhiên.

Hình ảnh chuột đá Trường Sơn (Laonestes aenigmamus) lần đầu tiên được ghi nhận rõ nét ngoài tự nhiên tại Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng.

Gần đây, nhờ vào hệ thống bẫy ảnh tự động triển khai từ cuối năm 2024, các nhà nghiên cứu đã có trong tay 424 bức ảnh ghi lại hình ảnh chuột đá Trường Sơn đang kiếm ăn trong môi trường hoang dã, một minh chứng sống động và đầy thuyết phục.

Không chỉ dừng lại ở việc ghi nhận sự tồn tại, các hình ảnh mới còn cho thấy vùng phân bố của loài chuột đá Trường Sơn đang rộng hơn so với dự đoán. Loài chuột này được phát hiện tại 10 trạm bẫy ảnh khác nhau, trong đó có các vị trí như PN-KB 77, PN-KB 80, PN-KB 97, PN-KB 115, PN-KB 121 – đều nằm trong các phân khu bảo vệ nghiêm ngặt.

Đây là những khu vực rừng đá vôi biệt lập, khó tiếp cận, tạo điều kiện lý tưởng để những sinh vật cổ xưa như chuột đá có thể lẩn khuất và sinh tồn. Chính yếu tố địa hình hiểm trở đã khiến cho sự tồn tại của loài này bị "lãng quên" suốt hàng triệu năm.

Hình ảnh chuột đá Trường Sơn quý hiếm đi kiếm ăn ngoài tự nhiên, ghi nhận lần đầu tại Phong Nha – Kẻ Bàng.

Một chiến thắng của bảo tồn

Ông Phạm Hồng Thái, Giám đốc Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, nhận định: “Việc ghi nhận chuột đá Trường Sơn ngoài tự nhiên là một thắng lợi hiếm có. Không chỉ làm sáng tỏ thêm về lịch sử tiến hóa mà còn chứng minh giá trị sống còn của các phân khu bảo vệ nghiêm ngặt trong bảo tồn đa dạng sinh học, nhất là trong bối cảnh khí hậu đang biến đổi nhanh chóng".

Một cá thể chuột đá Trường Sơn xuất hiện trong đêm tại trạm bẫy ảnh PN-KB 97, nằm sâu trong phân khu bảo vệ nghiêm ngặt.

Theo lãnh đạo Ban Quản lý Vườn Quốc gia Phong Nha – Kẻ Bàng, thành công này là kết quả của sự hợp tác chặt chẽ giữa Ban Quản lý Vườn quốc gia và các tổ chức bảo tồn quốc tế.

Đây là bước đệm để tiếp tục khám phá và bảo vệ những loài vật quý hiếm, đặc hữu, có thể vẫn đang ẩn mình đâu đó trong các cánh rừng nhiệt đới của Việt Nam và khu vực dãy Trường Sơn.

Tổng Bí thư làm việc với Ban Chính sách, chiến lược T.Ư về mục tiêu tăng trưởng

Tổng Bí thư làm việc với Ban Chính sách, chiến lược T.Ư về mục tiêu tăng trưởng

Tổng Bí thư Tô Lâm chủ trì buổi làm việc với Ban Chính sách, chiến lược Trung ương về mục tiêu tăng trưởng đặt ra cho năm 2025 ở mức 8% trở lên, tạo nền tảng vững chắc cho những năm tiếp theo.

Thủ tướng: Xây dựng đường kết nối sân bay Gia Bình với Hà Nội trong tối đa 2 năm

Thủ tướng: Xây dựng đường kết nối sân bay Gia Bình với Hà Nội trong tối đa 2 năm

Chiều tối 23/2, tại trụ sở Chính phủ, Thủ tướng Phạm Minh Chính chủ trì cuộc họp với các bộ, ngành, địa phương liên quan về tiến độ triển khai giai đoạn 1, nghiên cứu triển khai giai đoạn 2 của dự án sân bay Gia Bình (Bắc Ninh), xây dựng đường kết nối giữa sân bay với trung tâm Hà Nội và phát triển trung tâm logistics tại sân bay này.

Tổng Bí thư Tô Lâm trải nghiệm thực tế Tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên

Tổng Bí thư Tô Lâm trải nghiệm thực tế Tuyến Metro Bến Thành-Suối Tiên

Trải nghiệm Tuyến Metro số 1, Tổng Bí thư Tô Lâm gặp gỡ, trò chuyện với nhân dân trên tàu, nghe người dân phấn khởi chia sẻ cảm nhận về phương tiện giúp rút ngắn thời gian di chuyển trong nội thành.