Cuộc 'cách mạng' trên đồng ruộng Quảng Trị: Trồng lúa để bán tín chỉ carbon

Theo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị, vụ đông xuân 2024-2025, tỉnh đã thí điểm mô hình trên 60ha, đánh giá sau thu hoạch và báo cáo UBND tỉnh để đề xuất nhân rộng. Mục tiêu đến năm 2030, có 50% diện tích lúa toàn tỉnh (tương đương khoảng 50.000ha) tham gia chương trình, mỗi năm phấn đấu triển khai 5.000 – 10.000ha.

Riêng vụ hè thu năm 2025, hơn 2.000ha lúa đã được áp dụng mô hình tại các xã Triệu Phong, Triệu Bình, Vĩnh Thủy, Trường Ninh, Ninh Châu và Quảng Ninh. Kết quả bước đầu cho thấy mô hình mang lại nhiều lợi ích: tiết kiệm nước, giảm chi phí, hạn chế sâu bệnh nhưng năng suất, chất lượng vẫn đảm bảo. Biện pháp tưới khô xen ướt (AWD) giúp giảm 58 – 67% khí mê-tan (CH₄), tương đương 3,01 – 3,34 tấn CO₂ không phát ra môi trường/ha.

Điều đáng mừng là nông dân đã thay đổi tư duy, quan tâm đến lợi ích lâu dài từ thị trường carbon. Với hơn 102.000ha lúa gieo trồng hằng năm, Quảng Trị có tiềm năng rất lớn để tham gia thị trường carbon quốc tế. Nếu tổ chức sản xuất tốt và ứng dụng công nghệ số trong giám sát minh bạch, cây lúa Quảng Trị hoàn toàn có thể đạt chứng nhận quốc tế – mang về “cơ hội kép”: tăng thu nhập cho nông dân và khẳng định vị thế ngành nông nghiệp trong phát triển xanh.

Hiện dữ liệu vùng trồng đã được số hóa, quản lý trực tuyến. Trong tương lai, Quảng Trị dự kiến ứng dụng cảm biến đo mực nước, van điều tiết tự động, thiết bị giám sát phân bón, ảnh vệ tinh, drone theo dõi đồng ruộng… Dữ liệu được phân tích chính xác, đảm bảo tính minh bạch – điều kiện quan trọng để tín chỉ carbon được quốc tế công nhận.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Quảng Trị: Địa phương xác định tập trung vào 3 hướng, thứ nhất, đẩy mạnh phân bón hữu cơ, chế phẩm sinh học, giảm hóa chất trong sản xuất; áp dụng AWD, nông lâm kết hợp, khuyến cáo không đốt rơm rạ.

Thứ hai, chuyển giao kỹ thuật canh tác thân thiện với môi trường và kỹ năng số cho nông dân.

Thứ ba, nâng cao nhận thức và năng lực tiếp cận thị trường carbon cho hợp tác xã, nông dân để chủ động tham gia khi sàn giao dịch carbon của Việt Nam được hình thành.

Theo khoản 35, Điều 3, Luật Bảo vệ môi trường 2020: “Tín chỉ carbon là chứng nhận có thể giao dịch thương mại và thể hiện quyền phát thải một tấn khí CO₂ hoặc tương đương.”