Nâng cao vai trò của Hội Nông dân cấp xã trong triển khai Quỹ Hỗ trợ nông dân

Việc bãi bỏ cấp huyện theo Nghị quyết số 203/2025/QH15 đã tạo bước tinh gọn bộ máy, đồng thời đặt ra yêu cầu mới đối với Hội Nông dân cấp xã. Trước đây, nhiều khâu như thẩm định ban đầu, kiểm tra tiến độ hay hỗ trợ kỹ thuật do cấp huyện đảm nhiệm; nay, phần lớn nhiệm vụ được chuyển trực tiếp về cấp xã và cấp tỉnh. Điều này khiến cán bộ Hội cơ sở phải đảm nhận vai trò toàn diện hơn, vừa là người hướng dẫn nông dân xây dựng phương án sản xuất, vừa theo dõi sát tình hình thực địa và tham gia giám sát, phản biện xã hội.

Với lợi thế am hiểu địa bàn, đời sống và năng lực sản xuất của từng hộ nông dân, Hội Nông dân cấp xã giữ vai trò quyết định trong khâu khảo sát nhu cầu và lựa chọn đối tượng vay vốn. Khi việc đánh giá ban đầu được thực hiện đầy đủ, khách quan và sát thực tiễn, chất lượng hồ sơ dự án sẽ được nâng cao, hạn chế rủi ro và bảo đảm nguồn vốn Quỹ Hỗ trợ nông dân được sử dụng đúng mục đích, đúng đối tượng.

Trong bối cảnh không còn cấp huyện, yêu cầu về tính kịp thời và chính xác của thông tin thực địa càng trở nên quan trọng. Theo quy định tại Nghị định số 37/2023/NĐ-CP và Thông tư số 92/2024/TT-BTC, cán bộ Hội xã phải thường xuyên cập nhật tiến độ sản xuất, tình hình sử dụng vốn và các yếu tố phát sinh lên hệ thống dữ liệu số kết nối trực tiếp với Quỹ cấp tỉnh. Việc ứng dụng công nghệ số không chỉ giúp minh bạch hóa quá trình quản lý mà còn tạo điều kiện để cấp tỉnh theo dõi, hỗ trợ và điều chỉnh kịp thời các dự án vay vốn.

Bên cạnh đó, Hội Nông dân cấp xã còn là lực lượng nòng cốt trong việc vận động nông dân tham gia các mô hình liên kết theo tổ hợp tác, hợp tác xã hoặc nhóm hộ – hướng đi được nhấn mạnh trong Đề án kiện toàn Quỹ Hỗ trợ nông dân Trung ương. Cán bộ Hội xã trực tiếp tuyên truyền, giải thích chính sách, gắn kết các hộ sản xuất, xây dựng kỷ luật nhóm và duy trì tinh thần hợp tác, qua đó nâng cao hiệu quả sử dụng vốn và tính bền vững của mô hình.

Một nhiệm vụ quan trọng khác của cấp xã là cảnh báo sớm rủi ro trong quá trình triển khai dự án. Nhờ bám sát thực địa, Hội Nông dân xã có thể kịp thời phát hiện những bất thường về thời tiết, dịch bệnh hay thị trường để báo cáo và đề xuất các biện pháp hỗ trợ phù hợp như tư vấn kỹ thuật, điều chỉnh phương án sản xuất hoặc giãn thời gian hoàn trả vốn.

Để đáp ứng yêu cầu mới, việc nâng cao năng lực đội ngũ cán bộ Hội Nông dân cấp xã trở thành nhiệm vụ cấp thiết trong giai đoạn 2025–2030. Cán bộ cơ sở cần được đào tạo bài bản về nghiệp vụ Quỹ, kỹ năng số, kiến thức sản xuất nông nghiệp và công tác vận động quần chúng, phù hợp với tinh thần đổi mới tổ chức và hoạt động của Hội Nông dân Việt Nam.

Trong mô hình chính quyền hai cấp, Hội Nông dân cấp xã không chỉ là lực lượng triển khai mà còn là trung tâm của hệ thống hỗ trợ nông dân. Khi được trao quyền, nâng cao năng lực và đặt đúng vị trí, cấp xã sẽ phát huy vai trò nòng cốt, góp phần đưa Quỹ Hỗ trợ nông dân vận hành hiệu quả, tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế nông thôn bền vững trong giai đoạn mới.