Từ chỗ thấy không thèm bắt, con vật này trở thành đặc sản có giá bán cả triệu đồng/kg

Từng bị ruồng rẫy đến mức ghét bỏ

Với người dân và những ai từng gắn bó với đặc khu Lý Sơn (trước là huyện đảo Lý Sơn) từ khoảng đầu năm 2010 trở về trước, không lạ gì với cua đá.

Gọi tên là cua đá, theo giải thích của một số người dân trên đảo có thể do loài cua này có bộ giáp (lớp vỏ) cứng như đá, sinh sống trong hốc đá.

Anh Nguyễn Hồng Quân (50 tuổi), ở phường Nghĩa Lộ, người đã từng công tác tại Lý Sơn vào những năm 1994 kể, thời điểm đó cua đá ở trên đảo nhiều vô kể, đặc biệt là ở đảo Bé (đảo An Bình).

Dọc ven khu vực ở gần gành đá vào mỗi chiều tối, cua đá rời nơi ẩn nấp để tìm thức ăn bò lổm ngổm khắp nơi trên bãi cát, rồi kéo vào vườn, nhà dân.

Với người dân sinh sống ở đảo thì quá quen thuộc nhưng với khách ra công tác, hay người ở đất liền ra thăm bà con thì cua đá là nỗi ám ảnh.

Lý do theo anh Nguyễn Hồng Quân, đảo Lý Sơn vào những giữa năm thập kỷ 90 chưa có điện lưới quốc gia, nên vào mỗi tối phần lớn người dân thắp đèn dầu, còn một số khu vực có điện được cung cấp từ máy nổ chạy dầu diesel, thì cũng chỉ từ 19 giờ - 21 giờ là cúp.

Nên thời gian đầu ra làm việc vào những đêm khuya, không ít lần bất chợt tỉnh giấc và nổi “da gà” khi nghe tiếng thở phì phò ở dưới gầm giường.

Sau khi lấy hết can đảm với chiếc đèn pin để ở đầu giường rọi xuống xem thử, thì mới phát hiện ra tiếng phì phò là của mấy con cua đá đang bò vào và nằm dưới giường phát ra.

Đó là chưa kể những lúc đang đêm thức dậy để đi vệ sinh, vừa thò chân xuống giường đã đụng ngay cua đá đang nằm ở dưới, làm khách hồn vía “bay lên mây”.

Chưa hết vào mỗi sáng quét nhà, còn phải nhìn kĩ các ngóc ngách để lùa đuổi số cua đá bò vào và còn ẩn nấp, với số lượng nhiều khi cả hàng chục con.

Do cua đá có bộ giáp rất cứng trong khi đó tại thời điểm trên (từ năm 2010 trở về trước), Lý Sơn vẫn còn rất hoang sơ và chưa được nhiều người biết đến, vì vậy chỉ cần làm siêng mang vợt ra rạng đá ngay sát bờ, tha hồ mà bắt tôm, cá mang về ăn.

Đây cũng chính là lý do cua đá dù nhiều vô kể, nhưng không chỉ người dân sở tại mà và cả khách, cán bộ ra đảo công tác chê, không ai muốn bắt làm gì.

Bước ngoặc của số phận cua đá

Số phận cua đá bắt đầu được thay đổi và trở thành đặc sản theo người dân Lý Sơn là kể từ năm 2014, khi đảo này có điện lưới quốc gia, rồi dần trở thành địa điểm du lịch nổi tiếng.

Nhiều du khách ra đảo tham quan, du lịch và thưởng thức cua đá nhận thấy, bù lại cho lớp vỏ cứng như đá là thịt khá thơm ngon nên truyền tai nhau.

Nhờ vậy từ chỗ chẳng ai thèm bắt, thậm chí bị ghét bỏ cua đá đã dần trở thành đặc sản được nhiều du khách chọn mua để thưởng thức, dẫn đến bị người dân săn lùng để bắt.

Theo đó giá bán từ 100 – 200.000 đồng/kg, tăng lên 400-500.000 đồng/kg và đến nay, giá bán đối với loại có kích cỡ và trọng lượng từ 6-8 con/kg, lên đến 1 triệu đồng/kg; loại có trọng lượng ít hơn (số lượng trên dưới 10 con/kg), giá bán từ 700-800.000 đồng/kg.

Tuy nhiên do số lượng ngoài tự nhiên sụt giảm mạnh, hiện chỉ có 1 số người dân ở Lý Sơn nuôi (nguồn con giống nuôi chủ yếu bắt ngoài tự nhiên), nên không phải lúc nào có tiền cũng có thể mua được.