Việt Nam quyết tâm giảm ít nhất 30 % tổng lượng phát thải khí mê-tan vào năm 2030

Cam kết của Việt Nam với thế giới

Tại Hội nghị Liên hợp quốc về biến đổi khí hậu COP26 năm 2021, Thủ tướng Phạm Minh Chính đã chính thức cam kết rằng Việt Nam sẽ đạt mức phát thải ròng bằng “zero” (net-zero) vào năm 2050, đồng thời tham gia Global Methane Pledge - cam kết toàn cầu giảm ít nhất 30 % lượng khí mê-tan so với mức phát thải năm 2020. Lý do Việt Nam chọn mục tiêu này bởi khí mê-tan có khả năng làm nóng Trái Đất rất mạnh (gấp khoảng 80 lần CO₂ trong khoảng hai thập kỷ đầu tiên). Bù lại, khí mê-tan có thời gian tồn tại ngắn nên việc cắt giảm mê-tan sẽ giúp làm chậm ngay lập tức tốc độ biến đổi khí hậu, mang lại lợi ích kép là khí hậu ổn định hơn và không khí sạch hơn.

Việt Nam là một trong những quốc gia dễ bị tổn thương nhất trước biến đổi khí hậu: mực nước biển dâng, xâm nhập mặn, lũ lụt và hạn hán gia tăng, đặc biệt tại đồng bằng sông Cửu Long. Vì vậy, mục tiêu giảm ít nhất 30% khí mê-tan vào năm 2030 không chỉ là cam kết toàn cầu, mà còn là hành động vì tương lai bền vững và an toàn cho người dân Việt Nam.

Việt Nam đã làm gì để thực hiện mục tiêu đó?

Ngày 5/8/2022, Chính phủ ban hành Quyết định 942/QĐ-TTg, phê duyệt Kế hoạch hành động giảm phát thải khí mê-tan đến năm 2030, trong đó xác định rõ mục tiêu: tới năm 2030, tổng lượng phát thải khí mê-tan không vượt quá 77,9 triệu tấn CO₂, giảm ít nhất 30% so với mức phát thải năm 2020 và quy định mức phát thải cụ thể theo từng ngành (trồng trọt, chăn nuôi, xử lý chất thải, dầu khí, khai thác than, sử dụng nhiên liệu hóa thạch…).

Kèm theo đó, Chính phủ ưu tiên giảm phát thải từ nông nghiệp, đặc biệt là sản xuất lúa gạo vì đây nguồn phát thải mê-tan lớn nhất trong nông nghiệp. Để thực hiện được điều này, Việt Nam đã áp dụng các giải pháp kỹ thuật như phương pháp tưới luân phiên ngập - khô (AWD), tưới tiêu điều tiết, thoát nước giữa vụ, giảm đốt rơm rạ và biến rơm thành thức ăn chăn nuôi hoặc nguyên liệu trồng nấm.

Thực tế ở Đồng bằng sông Cửu Long, một số nông dân đã áp dụng AWD, dùng thiết bị bay không người lái để rải phân hữu cơ, không đốt rơm mà tận dụng làm thức ăn chăn nuôi hoặc trồng nấm. Phương pháp này giúp giảm 30 % nước, tiết kiệm 40 % lượng giống, giảm chi phí phân và lao động, vẫn giữ năng suất đồng thời bán được gạo hữu cơ giá cao. Đồng thời, Bộ Nông nghiệp và Môi trường đang triển khai hệ thống tưới tiêu thông minh, chuyển đổi từ lúa sang mô hình khác (ví dụ lúa-thủy sản), hoặc trồng cây ăn quả có hiệu quả cao để giảm phát thải.

Kế hoạch hành động cũng hướng đến các lĩnh vực khác ảnh hưởng nhiều đến tổng lượng mê-tan như áp dụng công nghệ xử lý tiên tiến xử lý chất thải rắn và nước thải: để thu hồi biogas và giảm phát thải khí mê-tan, khuyến khích thu hồi khí văng (associated gas), đầu tư hệ thống phát hiện rò rỉ, khai thác và thu hồi khí mê-tan trong khai thác than và dầu, đảm bảo không để khí này bay vào khí quyển.

Hoàn thiện cơ chế, chính sách, công cụ tài chính

Việt Nam đang xây dựng chính sách khung để khuyến khích triển khai công nghệ giảm phát thải như ưu đãi tài chính, tín dụng xanh, thị trường carbon, sử dụng hợp lý quỹ đầu tư chính phủ và quốc tế.

Để đảm bảo các biện pháp giảm phát thải khí mê-tan có tính khả thi, Việt Nam đẩy mạnh nghiên cứu khoa học - công nghệ: từ tín hiệu dữ liệu, giám sát đến kỹ thuật xử lý rơm rạ, ứng dụng kỹ thuật mới trong nông nghiệp, xử lý chất thải, thu hồi biogas..., đồng thời thúc đẩy chuyển giao và nhân rộng mô hình thành công

Chính phủ triển khai các chương trình giáo dục cho nông dân, doanh nghiệp, cộng đồng về lợi ích của giảm phát thải mê-tan và chuyển đổi bền vững. Đồng thời tuyên truyền để xã hội hiểu rõ tầm quan trọng của việc thay đổi phương thức sản xuất, tận dụng công nghệ và lợi ích kinh tế lâu dài.

Cả nước cùng hướng về một mục tiêu

Việc đặt mục tiêu giảm ít nhất 30 % tổng lượng phát thải khí mê-tan vào năm 2030 không chỉ là một cam kết môi trường quốc tế, mà còn là hành động cấp thiết vì khí hậu, sức khỏe và sự phát triển bền vững tại Việt Nam. Với nông nghiệp là trọng tâm, đặc biệt là ngành lúa gạo cùng với các biện pháp giảm phát thải trong chất thải, dầu khí, than hay sử dụng nhiên liệu… Chính phủ nước ta đã và đang triển khai nhiều giải pháp toàn diện. Tất cả đều hợp lực hướng đến mục tiêu bảo vệ hành tinh khỏi biến đổi khí hậu cũng như nâng cao đời sống, sản xuất và môi trường trong sạch cho người dân.