Chuyển đổi số Quỹ Hỗ trợ nông dân: Điều hành bằng dữ liệu để nâng cao hiệu quả hỗ trợ

Thực tiễn triển khai cho thấy, khối lượng dự án vay vốn, số lượng hộ thụ hưởng và dòng vốn của Quỹ HTND tập trung ngày càng lớn, trong khi phương thức quản lý thủ công với hồ sơ giấy, báo cáo rời rạc và dữ liệu chưa được chuẩn hóa đã bộc lộ nhiều hạn chế. Thông tin cập nhật chậm, khó kiểm soát tiến độ thực hiện dự án, thiếu căn cứ đánh giá hiệu quả và tiềm ẩn rủi ro trong giám sát sử dụng vốn là những vấn đề đặt ra rõ nét. Nếu không có nền tảng số đủ mạnh, áp lực điều hành Quỹ sẽ ngày càng gia tăng.

Trong bối cảnh đó, xây dựng hệ thống dữ liệu tập trung từ Trung ương đến tỉnh, kết nối trực tiếp với cấp xã được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của quá trình chuyển đổi số Quỹ HTND. Hệ thống này cần tích hợp đầy đủ thông tin về hộ vay, phương án sản xuất – kinh doanh, tiến độ giải ngân, thu hồi vốn, kết quả kiểm tra, hình ảnh – video minh chứng và nhật ký sản xuất. Việc cập nhật dữ liệu theo thời gian thực cho phép theo dõi liên tục tình hình từng dự án, kịp thời phát hiện những dấu hiệu bất thường để có biện pháp hỗ trợ hoặc điều chỉnh phù hợp, đồng thời tạo cơ sở cho công tác tổng hợp, phân tích và đánh giá hiệu quả hỗ trợ nông dân trên phạm vi rộng.

Số hóa hồ sơ dự án là bước đi đầu tiên và bắt buộc trong tiến trình chuyển đổi số. Mỗi dự án vay vốn cần được quản lý bằng một hồ sơ điện tử thống nhất, xuyên suốt từ khâu khảo sát, thẩm định, phê duyệt đến giải ngân và thu hồi vốn, gắn mã định danh và lưu trữ đầy đủ hợp đồng, cam kết trả nợ, biên bản kiểm tra. Cách làm này không chỉ giúp rút ngắn thời gian xử lý, hạn chế thất lạc hồ sơ, mà còn tạo điều kiện chia sẻ thông tin nhanh chóng, đồng bộ giữa các cấp Hội, khắc phục tình trạng độ trễ thông tin vốn tồn tại trong quản lý truyền thống.

Trên nền tảng hồ sơ số, công tác giám sát Quỹ HTND có thể được triển khai theo hướng linh hoạt và hiệu quả hơn. Cán bộ Hội Nông dân cấp xã cập nhật tình hình thực hiện dự án thông qua hình ảnh, video, nhật ký sản xuất bằng thiết bị di động; dữ liệu được tự động đồng bộ lên hệ thống để theo dõi qua bảng điều khiển tổng hợp. Những dự án chậm tiến độ, có nguy cơ rủi ro do dịch bệnh, thời tiết hoặc biến động thị trường sẽ được nhận diện sớm, giúp việc chỉ đạo, hỗ trợ kịp thời và sát với thực tiễn sản xuất của nông dân.

Quan trọng hơn, dữ liệu số tạo nền tảng cho việc điều hành Quỹ HTND dựa trên bằng chứng. Thông qua phân tích dữ liệu, cơ quan quản lý có thể nhận diện rõ những vùng có nhu cầu vốn lớn, khu vực tiềm ẩn rủi ro cao, ngành hàng và mô hình sản xuất mang lại hiệu quả vượt trội để ưu tiên phân bổ nguồn lực theo hướng tập trung, có trọng tâm. Việc này không chỉ nâng cao hiệu quả sử dụng vốn mà còn góp phần hình thành các mô hình sản xuất quy mô, gắn với chuỗi giá trị và thị trường tiêu thụ ổn định.

Chuyển đổi số cũng là giải pháp căn cơ để tăng cường tính minh bạch trong hoạt động của Quỹ HTND. Yêu cầu công khai thông tin về dự án, đối tượng thụ hưởng, mức vay, tiến độ trả nợ và hiệu quả sử dụng vốn ngày càng rõ ràng. Nền tảng dữ liệu tập trung cho phép công khai có kiểm soát các thông tin cần thiết, qua đó phát huy vai trò giám sát, phản biện xã hội, củng cố kỷ luật tín dụng và nâng cao niềm tin của nông dân, doanh nghiệp và các tổ chức đồng hành.

Để chuyển đổi số phát huy hiệu quả thực chất, yếu tố con người giữ vai trò quyết định. Cán bộ các cấp cần được trang bị kỹ năng vận hành hệ thống, ghi nhận và chuẩn hóa dữ liệu, phân tích thông tin và sử dụng các chỉ báo cảnh báo sớm trong điều hành Quỹ. Hệ thống phần mềm phải bảo đảm phân quyền rõ ràng, lưu vết đầy đủ, an toàn dữ liệu và dễ sử dụng, phù hợp với điều kiện thực tế ở cơ sở, đồng thời có khả năng kết nối với các thiết chế tài chính, hợp tác xã và doanh nghiệp để từng bước hình thành dòng dữ liệu liên thông phục vụ hỗ trợ nông dân đa nguồn lực.

Chuyển đổi số không chỉ giúp Quỹ Hỗ trợ nông dân vận hành minh bạch, an toàn hơn mà còn tạo năng lực điều hành theo thời gian thực, phân bổ nguồn lực chính xác và nâng cao chất lượng hỗ trợ nông dân. Khi hệ thống dữ liệu tập trung vận hành thông suốt và đội ngũ cán bộ được đào tạo bài bản, Quỹ HTND sẽ có điều kiện giảm rủi ro, tăng hiệu quả và đóng góp thiết thực vào phát triển nông nghiệp hiện đại, xanh và bền vững trong giai đoạn tới.